Mirosław Bałka ur. w 1958 roku w Warszawie. Studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1980 – 1985), dyplom uzyskał w pracowni prof. Jana Kucza. Mieszka i pracuje w Otwocku i w Warszawie.

Mirosław Bałka jest jednym z najwybitniejszych współczesnych rzeźbiarzy. Od 1985 roku miał liczne wystawy indywidualne w wielu krajach, jego prace znajdują się w najważniejszych międzynarodowych kolekcjach, m.in. w Hirshhorn Museum and Sculpture Garden (Waszyngton), Tate Modern (Londyn), Museet for Samtidskunst (Oslo), Stedelijk Van Abbemuseum (Eindhoven), The MOCA (Los Angeles), Kaiser Wilhelm Museum (Krefeld), MOMA (Nowy Jork), Muzeum Sztuki (Łódź). W latach 1986 – 1989 tworzył razem z Mirosławem Filonikiem i Markiem Kijewskim grupę Neue Bieremiennost’. Na początku lat dziewięćdziesiątych Bałka od prac figuratywnych przeszedł do rzeźb o uproszczonej, minimalistycznej formie, wykonanych najczęściej z surowych, konstrukcyjnych materiałów: betonu, stali. Chętnie wykorzystuje przedmioty wycofane z codziennego życia – porzucone sprzęty, resztki mydła, fragmenty siatki ogrodzeniowej, linoleum – które wnoszą w obszar dzieła ślady obecności ich dawnych użytkowników. Prace Bałki emanują silnym ładunkiem osobistych, ale i ponadjednostkowych znaczeń, przynoszą odniesienia zarówno do pamięci oraz biografii artysty, jak i historycznej pamięci (i niepamięci) zbiorowej. Kontekst osobisty, autobiograficzny oraz historiozoficzny tej twórczości przenika się z ogólnym dyskursem sztuki. Podobny charakter przyjmują realizowane przez artystę prace wideo. Od 1998 roku twórca używa kamery, notując napotkane sytuacje i zdarzenia. Prace wideo stale pojawiają się w jego sztuce od 2001 roku. Bałka używa medium wideo w charakterystyczny sposób – podobnie jak w rzeźbie, w której dokonał wręcz krańcowej sublimacji form; z bogatych możliwości oferowanych przez elektroniczne urządzenia wybiera najbardziej podstawowe – zapis i projekcję. Jego prace wideo mają autorski charakter i są realizowane osobiście – bez pośrednictwa operatora i ekipy realizacyjnej. Artysta preferuje obraz o wyraźnie zredukowanej barwie. Poza wyborem odpowiedniej sekwencji z zarejestrowanego kamerą materiału jego prace zachowują integralność wizualnego źródła i są wolne od dalszego montażu. Pod względem ekspozycyjnym wideo Bałki to zapętlone projekcje, najczęściej wyświetlane bezpośrednio na ściany galerii lub poziome powierzchnie o zauważalnej grubości, jak np. gąbka, podest lub rama wypełniona solą. Większość prac nie ma linearnej narracji ani dającego się łatwo uchwycić znaczenia. Rejestrowane przez artystę ulotne sytuacje i nie do końca zdefiniowane fragmenty rzeczywistości stają się reprezentacjami nieuchwytnych stanów mentalnych, odwołując się do wielowarstwowego dyskursu pojęciowego. Zapętlone sekwencje trwają zazwyczaj od kilku sekund do kilku minut. Istotny staje się ich rytm, a w procesie ciągłego powtórzenia gęstnieje ekspresja i rafinuje się znaczenie. Główne wystawy prac wideo Mirosława Bałki: Lichtzwang (Kunstsammlung Nordhein-Westfalen, Düsseldorf, 2006), JETZT (Centrum Sztuki wro, 2008), Topography (Modern Art Oksford, 2009), Fragment (csw Zamek Ujazdowski i Akademie der Knute Berlin, 2011) były zakomponowanymi przez artystę czasoprzestrzeniami, tworzonymi przez projekcje pojedynczych prac wyświetlanych na różnych powierzchniach i obiektach rozmieszczonych w przestrzeni galerii.


Piotr Krajewski