Dróżdż Stanisław

Dróżdż Stanisław

Stanisław Dróżdż ur. w 1939 roku w Sławkowie. Zmarł w 2009 we Wrocławiu. W latach 1959–1964 studiował na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Dyplom uzyskał w 1979 roku – na podstawie opracowanej i wydanej przez siebie książki Poezja konkretna. Wybór tekstów polskich oraz dokumentacja z lat 1967–1977.

Stanisław Dróżdż spędził dzieciństwo w Sosnowcu. W roku 1959 rozpoczął studia polonistyczne we Wrocławiu. W 1967 zainteresował się poezją konkretną; był jej twórcą, a także organizatorem sesji naukowych oraz wystaw poświęconych tej problematyce. Od 1971 współpracował z galerią Foksal w Warszawie. Jako poeta debiutował w 1964, publikując tradycyjne wiersze w Informatorze Klubu Młodzieży Artystycznej ZSP „Arka”. W 2001 roku został laureatem nagrody Fundacji Nowosielskich, w 2003 roku reprezentował Polskę na 50. Biennale Sztuki w Wenecji.

Konsekwentna i spójna twórczość Dróżdża, pełna ascezy i radykalizmu z jednej strony oraz asocjacyjno-semantycznej profuzji z drugiej, stanowi wyjątkową wartość w pejzażu polskiej sztuki drugiej połowy XX wieku. Imperatyw-życzenie Wiliama Blake’a „zobaczyć świat w ziarenkupiasku (…), w minucie nieskończoność czasu” (W. Blake, Wróżby niewinności, [w:] Poezje wybrane, Warszawa 1991) w przypadku Dróżdża należałoby przeformułować w: „zobaczyć świat w tekście, czy jako tekst”. Z konstytutywnych cech tekstu – znaków graficznych i liter – stworzył negatywową rzeczywistość, składająca się z bieli/ pustki i czerni/ bytu. Temu światu, będącemu systemem znaków, ewokującym sensy przedmiotów i emocji, nadał uprzywilejowaną pozycję w stosunku do rzeczywistości, którą można odbierać dotykowo. Na potrzeby tak rozumianego, nowego sposobu wyrażania czy opisywania świata, stworzył język autonomicznych względem niego pojęciokształtów, które, uwięzione w pewnych podyktowanych ściśle określonymi regułami formach, miały kumulować w sobie esencjonalne wartości znaczeniowe. Artysta z pojedynczych słów, liczb, liter, znaków graficznych stworzył nową jakość wizualną i znaczeniową, dążąc do zawarcia maksimum otwartej na asocjacje treści w zredukowanej do plastycznego minimum formie. Ów minimalizm formy, jak i charakterystyczna dla prac Dróżdża sprowadzona do bieli i czerni paleta, ewokuje charakterystyczne dla drugiej połowy lat sześćdziesiątych tendencje. Są one w dużej mierze wynikiem doświadczania nabrzmiałej oczywistością, obrazowej rzeczywistości. Stąd konieczność odrzucenia sfetyszyzowanej, odwołującej się tylko do jej wizerunku wizualności. Konieczność redukcji, syntezy i lapidarności, przy jednoczesnym pragnieniu odnalezienia tego, co do tej pory w zalewie redundantnych barokowych wizualizmów sztuki umykało uwadze. Owym „odnalezieniem” dla Stanisława Dróżdża stało się podmiotowo traktowane pismo i konstytuujący je znak. Pismo/ tekst rozumiane przez artystę jako autonomiczny i w pewnym sensie abstrakcyjny system znaków, uwikłanych jednocześnie w kulturowo zasymilowane znaczenia/ sensy. Pismo jako artefakt, jako egzemplifikacja zanurzenia w „semantyczną przestrzeń” pisanego znaku. Jako podmiot w procesie zastępowania estetyki wizualizmu refleksją nad językiem wypowiedzi i konsekwencjami znajdujących się w użyciu jego metodologii. Stąd odwołanie się Dróżdża do antysensualnego i antymaterialnego myślenia systemowego i świadome uprzywilejowanie metapikturalnego języka w kontekście jego roli w kształtowaniu naszej wiedzy o świecie i nas samych. Sprowadzenie swoistej sumy poezji i plastyki do formowanej kształtem, pojemnej semantycznie lingwistycznej formuły.

Sylwia Świsłocka-Karwot

Dzieła artysty

Powiązane

Sygnał / Sygnal
  • 01.12.2005 - Wystawy
  • Sygnał / Sygnal
  • Wystawa prac zakupionych do kolekcji Dolnośląskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w roku 2005

    8.12.2005—4.01.2006