Andrzej Dudek-Dürer ur. w 1471 roku w Norymberdze.

Sztuka jest dla mnie sposobem, możliwością – szczególną możliwością autorealizacji, komunikacji i kooperacji. Moje życie jest sztuką.
Andrzej Dudek-Dürer

Andrzej Dudek-Dürer jest jedną z najbardziej oryginalnych, konsekwentnych i rozpoznawalnych osobowości współczesnej polskiej sztuki. Performer, fotograf, grafik, kompozytor i muzyk pracujący często z instrumentami i mediami elektronicznymi, jest aktywny na bardzo wielu polach wypowiedzi – tworzy instalacje, rzeźby, zajmuje się environment, budową instrumentów, działalnością metafizyczno-telepatyczną, antypoezją czy mail artem w ciągłym procesie kreacji i dokumentacji własnego wizerunku oraz rozwoju własnej świadomości. Wierzy w reinkarnację, jest siódmym wcieleniem Albrechta Dürera. Mieszka i pracuje we Wrocławiu.

Swoją twórczość prezentował i prowadził zajęcia m.in. w takich światowych instytucjach, jak The Art Institute w Chicago, Academy of Art College w San Francisco, Conservatorio National de Musica w Mexico City, School of Art. Otago Polytechnic w Dunedin (Nowa Zelandia), The City Art Institute w Sydney, University of California w Berkeley (USA). Swoje prace i działania artystyczne Dudek-Dürer prezentował też na wielu festiwalach i wystawach w kraju i za granicą, w tym w ostatnich latach m.in. na Biennale Sztuki w Wenecji w 2003 i 2007, podczas Tollwood Festival w Monachium (2004), brał udział w kolejnych edycjach IMPACT Art Festival w Kioto (2005–2008), Biennale Fotografii w Poznaniu (2009), dwóch edycjach Biennale Sztuki Mediów WRO, a także pierwszym Festiwalu Sztuki Efemerycznej Konteksty w Sokołowsku (2011). Prace fotograficzne Dudka-Dürera eksponowane były na ważnych, przekrojowych wystawach zbiorowych, jak np. XX wiek w fotografii polskiej – z kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi w Shoto Museum of Art w Tokio i Nigata City Art Museum (2006). Retrospektywna wystawa artysty, zatytułowana Rekonstrukcja tożsamości, podróżowała w latach 2006–2007 do muzeów i galerii w Bratysławie, Warszawie, Wrocławiu i miastach regionu dolnośląskiego. Na potrzeby monograficznej wystawy MentalSteps – Żywa Rzeźba w Centrum Sztuki WRO Dudek-Dürer przygotował wspólnie z Pawłem Janickim również instalacje interaktywne. Prace Dudka-Dürera znajdują się m.in. w zbiorach Muzeów Narodowych w Warszawie i Wrocławiu, Centro de ArteActual w Barcelonie, StedelijkMuseum w Amsterdamie, Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Tate Gallery w Londynie, City Art. Institute Library w Sydney, a także w licznych kolekcjach prywatnych.

Artysta od 1969 roku stale realizuje life performance Sztuka Butów – Sztuka Spodni – Sztuka Andrzeja Dudka-Dürera (Żywa Rzeźba) w Miejscach w Których się Pojawia. Jako Żywa Rzeźba, Dudek-Dürer uczynił sztuką wiele elementów swojego życia, a jej odbiorcami nie tylko publiczność galeryjną czy muzealną, ale też spotykanych przypadkowo ludzi czy przechodniów w miejscach, gdzie aktualnie się znajduje. Słynne buty, jedyne, w których wychodzi z domu od ponad 40 lat, zostały zakupione 16 kwietnia 1969 roku (za 120 ówczesnych złotych), i od tej pory uczestniczą w stałym procesie dokumentowanych modyfikacji: podlegają zużyciu i naprawom, są jak żywy organizm, który co jakiś czas wymienia wszystkie swoje komórki. W tym sensie symbolicznie ujawniają reinkarnację, ujawniają też szeroko rozumianą ideę sztuki jako procesu i języka komunikacji, zmieniając status pospolitego przedmiotu codziennego użytku w wyjątkowy obiekt artystyczny. Podobnym obiektem są naprawiane przez dziesięciolecia dżinsowe spodnie, a także sam artysta – jego ciało, broda, włosy, pieczołowicie zbierane i gromadzone przez lata, jako ślady obecności artysty i upływu czasu aktem twórcy zmieniane w artefakty. Również w roku 1969 Andrzej Dudek uświadamia sobie, że w jego ciele przebywa świadomość Albrechta Dürera. W procesie autoanalizy, medytacji artysta odkrywa w sobie siedem kolejnych świadomości, a doświadczenie to jest kluczowe dla jego życia i – w konsekwencji – nierozerwalnie z nim związanej sztuki. Istotna dla Dudka-Dürera jest tradycja hinduistyczna, praktykuje jogę oraz ćwiczenia oddechowe, medytuje, jest wegetarianinem bardzo świadomie podchodzącym do kwestii zdrowia, samodyscypliny, kultury umysłu i ciała, będącego w tym sensie kreacją artystyczną.

Do roku 1978 Dudek-Dürer żył w izolacji, którą wybrał z jednej strony jako formę pracy ze sobą, z drugiej – postawę wobec rzeczywistości i sytuacji w Polsce, swego rodzaju emigrację wewnętrzną. Mieszkając samotnie we Wrocławiu, rozpoczął przekraczanie granic fizycznych poprzez sztukę poczty: realizując projekty mail artowe, rozwijał i utrzymywał sieć kontaktów z artystami na świecie. W tym czasie praktykowane podróże metafizyczno-telepatyczne stanowiły dla niego istotne doświadczenie przygotowujące grunt dla fizycznych podróży. Po tym doświadczeniu w 1979 roku rozpoczyna realizację projektów Sztuki Podróży – najpierw na terenie Polski, następnie Europy Zachodniej, Meksyku, USA, Kanady, Australii, Nowej Zelandii, Singapuru, Korei Południowej, Japonii, prezentując performanse, wystawy, instalacje, realizując wykłady, warsztaty, koncerty i prace wideo. W czasie podróży konkretne działania artystyczne nie są jednak dla artysty celem samym w sobie, a możliwością rozwoju świadomości, przekraczania barier, spotkania z innymi, wymiany, nawiązywania kontaktów, mają również wymiar metafizyczno-telepatyczny. Kolejne trasy są też śladami obecności, pojawieniami, które następnie są dokumentowane i stanowią tworzywo kolejnych realizacji, jak np. serii grafik z realizowanego od 1983 roku cyklu Meta… Trip… . Traktując cały świat jako jedną wielką galerię i pole dla sztuki, często prezentował swoje działania w mikrogaleriach czy domach prywatnych, bez nadzoru kuratorów i uczestnictwa w oficjalnym obiegu. We Wrocławiu na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych współpracował z progresywnymi, prezentującymi sztukę aktualną galeriami Katakumby i X.

Od 1981 roku (przed i w stanie wojennym) realizuje zbiorowe Projekty Metafizyczno-Telepatyczne we współpracy z wieloma artystami z całego świata, m.in. z Christo, Shimamoto, Klausem Grohem, Lloydem Godmanem czy Jackiem Kryszkowskim. Ważnymi pracami z tego okresu są też cykle apokaliptyczne, rozpoczęte wcześniej, ale w kontekście stanu wojennego nabierające innego sensu, jak np. Apokalipsa w Konserwie 1981–1982. Pracuje z muzyką – akustyczną i elektroniczną, jest kompozytorem i wykonawcą. W 1974 roku zbudował, bez użycia podręcznika czy wskazówek, hinduski instrument sitar. Pisze i gra muzykę w bardzo różnych składach, od projektów solo po składy orkiestrowe. Swoje kompozycje muzyczne wydawał na kolejnych albumach, m.in. Metaphysical Sitar Music (1983), Gregorian Chance with Mark Bloch (1988), Equivalent (1996), Transmutation (1999), Infiltration of
the Timespaces (2000), Trans Trip (2001), Transmutation II (2003). Kompozycje Dudka-Dürera niejednokrotnie były wykorzystywane jako muzyka filmowa.

Pierwsze pomysły związane z realizacjami filmowymi ujawniają się u artysty w cyklach czy multiplikacjach fotografii (np. Krzyże Cmentarne, 1970; Auto-Identyfikacja, 1974), stanowiących poniekąd następujące po sobie kadry, a pierwsze realizacje mógł zacząć tworzyć podczas pobytu w Niemczech w 1983 roku. Kontekst podróży był sposobem docierania do zaprzyjaźnionych artystów (jak Klaus Groh, Rod Summers, Mark Bloch, Mary Bauermeister, Yasunori Shiobara), którzy dysponowali już bardziej zaawansowaną technologią, a także możliwością nawiązywania dalszych kontaktów, pozwalających na pracę w studiach dźwiękowych (m.in. studiu Karlheinza Stockhausena prowadzonym przez jego synów) oraz stosowanie komputerów do obróbki materiałów audiowizualnych.

Wśród kilkudziesięciu prac wideo znajdują się obrazy pozornie banalne. Pozornie, ponieważ są to wysmakowane, statyczne, medytacyjne obrazy o naturze filozoficznej, powoli wciągające odbiorcę w swój wewnętrzny rytm (Nothing, zrealizowana w 1989 roku w Sydney czy Cemetery i Something II zrealizowane w roku 1992 w Ponte Nossa). W innych pracach znajdziemy charakterystyczne nawarstwienia obrazów, graficzne komputerowe przetworzenia, odnoszące się do wielu wymiarów – podróży fizycznych i telepatycznych, wielu świadomości (np. Meta... Trip...).Wcześniej przygotowane projekcje wideo stanowią też charakterystyczny element niektórych jego performansów czy instalacji, np. zrealizowanego w 2007 roku podczas Biennale Sztuki w Wenecji działania Transgression of Identity, w którym obraz realny przenikał się i identyfikował z projekcją. W swojej twórczości Dudek-Dürer przez dziesięciolecia konsekwentnie wykorzystuje
wizerunek swój oraz nieodzownych atrybutów, uwieczniając je i poddając wielopostaciowym transformacjom z wykorzystaniem różnorodnych mediów i technik czy dzieł Albrechta Dürera. Większość dzieł z cyklu Mental Steps
(2001–2002) to zmultiplikowany w sposób fotograficzny autoportret poddany animacji – ulega powolnemu rozkładowi – dezintegracji, jest filozoficznym odniesieniem do reinkarnacji, jak również do wszelkich procesów zachodzących w naszym świecie (transformacji – integracji i dezintegracji), a uwidocznione tu kolejne fazy procesu reprodukcji – autodestrukcji – to wieczny krąg życia i śmierci.

Krzysztof Dobrowolski