Kahlen Wolf
Wolf Kahlen ur. w 1940 roku w Akwizgranie. Studiował sztukę, historię sztuki, filozofię i filologię w Werkkunst schule w Brunszwiku, Ateneum w Helsinkach, berlińskich Hochschule der Künste i Freie Universität oraz na Uniwersytecie Columbia i Pratt Institute w Nowym Jorku. Mieszka i pracuje w Berlinie i na hiszpańskiej wyspie Formentera należącej do archipelagu Balearów.
Wolf Kahlen jest artystą intermedialnym, pionierem sztuki mediów w Niemczech, jednym z europejskich klasyków w tej dziedzinie. Brał udział w ponad 600 wystawach indywidualnych i zbiorowych, prezentowanych na całym świecie. Jego prace znajdują się w renomowanych światowych kolekcjach, m.in. Nationalgalerie Berlin, Hamburger Bahnhof Berlin, MOMA New York, Museum für Neue Kunst ZKM Karlsruhe, Berlinische Galerie Berlin, Hangzhou University Hangzhou, Kunsthalle Hamburg. W latach 1982 – 2005 był wykładowcą rzeźby na Wydziale Architektury Technische Universität w Berlinie. Wolf Kahlen tworzy taśmy wideo i filmy dokumentalne, instalacje i rzeźby medialne, jest fotografem, performerem, organizatorem oraz aktywistą, w równej mierze pracującym z nowymi narzędziami i środkami wyrazu, co z klasycznymi technikami malarstwa, rysunku i grafiki. Jego sztuka wyrasta z konceptualizmu, akcjonizmu, idei Fluxusu i Arte Povera. W 1971 był jednym ze współzałożycieli pierwszej kolekcji wideo artu w Niemczech – Video-Forum przy Neuer Berliner Kunstverein. W latach 1973 – 1974, wspólnie z Wolfem Vostellem i Jörnem Merkertem, organizował w Berlinie festiwal akcjonistów Aktionen der Avantgarde (ADA). Architekt i założyciel w ówczesnym Berlinie Zachodnim przestrzeni dla sztuki materialnej i konceptualnej Ruine der Künste, w której aktywnościach od 1985 roku uczestniczyło wielu ważnych artystów, m.in. Robert Filliou, Bazon Brock, Jochen Gerz, Laurence Weiner, Milan Knížák czy Wojciech Bruszewski. Wspólnie z Bruszewskim Kahlen stworzył konceptualną stację radiową Radio Ruiny Sztuki, nadającą w latach 1988 – 1993 na częstotliwości UKF 97,2 MHz losowo wybierane i wygłaszane przez komputer bez przerwy przez ponad 5 lat fragmenty klasycznych tekstów filozoficznych na temat nieskończoności.
Kahlen jest twórcą berlińskiego Tibet-Archiv-Berlin gromadzącego m.in. zebrane podczas jego licznych podróży materiały poświęcone materialnemu i duchowemu dziedzictwu kultury tybetańskiej. Od 2005 roku kieruje zajmującym się archiwizacją i prezentacją całego swojego dorobku Wolf Kahlen Museum w Bernau koło Berlina. Ewolucja twórczości artysty ma źródło w konceptualnych i strukturalistycznych doświadczeniach w zakresie fotografii oraz wideo, technik używanych zarówno jako medium zapisu i transmisji, jak i w charakterze elementów technologicznego uzbrojenia przestrzeni performansu. Fascynacja niematerialnością zapisu wideo, jego natychmiastowością, powtarzalnością i odwracalnością skierowała twórcę ku nadrzędnym tematom obecnym stale w jego sztuce, takim jak: badanie czasu, przestrzeni i zachodzących w nich procesów, analiza wzajemnych relacji ciała, zjawisk natury i technologicznych narzędzi zapisu, reprodukcji i komunikacji czy zagadnienia kontroli i osobistej wolności jednostki w społeczeństwie. Kahlen dedykuje cykle tworzonych przez wiele lat prac grupom zjawisk i tematów – do takich serii należą m.in. Angleichungen (Asymilacje) czy Ich kann tun und lassen, was ich will (Mogę robić lub nie robić, co chcę). Konsekwentnie krytyczna wobec zachodniego pojmowania materii, czasu i przestrzeni postawa Wolfa Kahlena doprowadziła go do zainteresowania buddyzmem tybetańskim, który praktykuje od wczesnych lat osiemdziesiątych. Twórca jest prekursorem działań performerskich z użyciem kamery wideo i odbiornika telewizyjnego spiętych ze sobą w obiegu zamkniętym (closed circuit); swój pierwszy performans w tej technice (Tau) artysta zrealizował w 1973 roku podczas festiwalu ADA w Amerika-Haus w Berlinie Zachodnim. Obraz zamkniętego wewnątrz budynku artysty skręcającego w przeciwną stronę dwa końce liny transmitowany był do 30 monitorów ustawionych za zaporami z drutu kolczastego na schodach przed budynkiem. Widzowie, oddzieleni zaporą od monitorów, również otrzymali kawałki liny, które mogli skręcać, samodzielnie doświadczając sił działających w przeciwnym kierunku. „Ten silnie zobiektywizowany proces (…) uwidaczniający dwie proste siły uczynił z liny symbol podzielonego wówczas miasta, przez co procesualna akcja Kahlena stała się politycznie naładowanym publicznym dziełem sztuki” (Slavko Kacunko, Mogę robić lub nie robić, co chcę. Od auto-doświadczeń do dziwnych eksperymentów i z powrotem. Procesy odwracalne w instalacjach wideo Wolfa Kahlena, [w:] Wolf Kahlen Video Tapes 1969 – 2010, Edition Ruine der Künste, 2010). Od połowy lat siedemdziesiątych XX wieku Kahlen uczestniczył w wystawach i akcjach artystycznych w Polsce – jako jeden z najważniejszych inicjatorów dialogu i wymiany artystycznej pomiędzy polskimi i niemieckimi twórcami. Jego wideoperformanse – Noli me videre w Galerii Labirynt w Lublinie i Zwiastowanie w Galerii Dziekanka w Warszawie – obydwa w 1976 roku podczas tego samego pobytu w Polsce – przeszły do historii sztuki jako pierwsze działania performatywne z wykorzystaniem kamery wideo zrealizowane w Polsce. Równie słynna była jego konceptualna wystawa zapachów Hundeterritorium (1977) zrealizowana w galerii Repassage. W 1990 roku podczas Festiwalu WRO zrealizował rzeźbę dźwiękową Breslauer Tisch, którą podarował Muzeum Narodowemu we Wrocławiu. Pierwsza przekrojowa prezentacja twórczości Kahlena w Polsce (Wolf Kahlen Video Tapes 1969 – 2010), przygotowana z okazji 70. Urodzin artysty we współpracy z Zentrum für Kunst und Medientechnologie ZKM Karlsruhe, Folkwang Museum Essen i Ruine der Künste Berlin została w 2010 roku zaprezentowana w Centrum Sztuki WRO we Wrocławiu.
Agnieszka Kubicka-Dzieduszycka
Dzieła artysty
- 1976 2010
- Noli me videre
- Kahlen Wolf