Andrzej K. Urbański (pseudonim ARTAU) ur. w 1963 roku w Kędzierzynie-Koźlu. Od 2001 roku mieszka i pracuje we Wrocławiu, wcześniej był związany ze środowiskiem szczecińskim.

Andrzej K. Urbański nie odebrał formalnego wykształcenia. Zajmuje się fotografią, rzeźbą, wideo, instalacją, książką artystyczną, malarstwem i literaturą. Od 1988 roku swoje prace prezentuje na wystawach, pokazach oraz najważniejszych festiwalach filmowych i sztuki mediów, m.in. w ramach Biennale Sztuki Mediów wro we Wrocławiu (regularnie od 1991 roku), N.E.W.S. Baltic Art Biennale (Szczecin, Ryga, Visby, 1999 – 2000), Image Forum Festival (Tokio, Yokohama, Kioto, Fukuoka, 2002), International Rotterdam Film Festival (2002), Warsaw Electronic Festival (2003); a także m.in. w Muzeum Marca Chagalla w Witebsku, Muzeum Narodowym w Szczecinie, Museum Moderner Kunst Ludwig Stiftung oraz w Kunsthalle w Wiedniu, w galeriach Bunkier Sztuki w Krakowie, Wozownia w Toruniu, Kronika w Bytomiu, BWA we Wrocławiu i Zielonej Górze, Instytucie Sztuki Wyspa w Gdańsku. Jego prace wideo powstawały we współpracy z ośrodkami Telewizji Polskiej w Szczecinie i Wrocławiu, są częścią wielu kolekcji; zostały też włączone do publikacji pod redakcją Piotra Krajewskiego i Violetty Kutlubasis-Krajewskiej: Od monumentu do marketu. Sztuka wideo i przestrzeń publiczna (Wrocław, 2005), Od kina absolutnego do filmu przyszłości. Materiały z historii eksperymentu w sztuce ruchomego obrazu (Wrocław, 2009), Ukryta Dekada. Polska sztuka wideo 1985 – 1995 (Wrocław, 2010). Juror pierwszej polskiej edycji festiwalu The One Minutes (2006). Laureat drugiej nagrody Biennale WRO (1999), wyróżnienia honorowego festiwalu transmediale w Berlinie (2003) oraz stypendium MKiDN (2010). Od 2011 współpracuje z kwartalnikiem „Rita Baum”.

i inni

Duet artystyczny stworzony w 2001 roku przez Mirę Boczniowicz i Andrzeja K. Urbańskiego. Grupa, czasami działająca również pod nazwą CENTREAL, zawiesiła swoją działalność w 2011 roku.

Interdyscyplinarna, krytycznie zorientowana praktyka artystyczna grupy i inni. koncentruje się wokół zagadnień szeroko rozumianej przestrzeni publicznej oraz tworzących ją struktur komunikacyjnych, kulturowych i konsumpcyjnych. Analizując ten zespół wzajemnie przenikających się zjawisk, artyści wykorzystują wideo, fotografię, interwencję, performans, plakat, rzeźbę i instalację – także w środowisku Internetu. Przez uważną obserwację rzeczywistości oraz podjęte próby jej rozkodowania tworzyli gromadzone przez lata archiwa zjawisk i obrazów. Następnie poddawali je konceptualizacji, reorganizacji, przetworzeniom formalnym i estetycznym dochodzili do autonomicznej formy dzieła, częścią którego stawał się również sam proces twórczy. Prace tych artystów często powstawały w cyklach i seriach, a wybierane przez nich medium czy strategia działania niejednokrotnie stawały się zasadą organizującą zarówno to, co obserwowane, dokumentowane i archiwizowane, jak i sposób prezentacji dzieła i komunikacji z odbiorcą.

Formę rozległego archiwum miał realizowany w latach 2003 – 2007 projekt art.muzeum narodowe, który polegał na dokumentowaniu w przestrzeniach publicznych szyldów i komunikatów zawierających wyraz art. To (auto)ironiczne działanie, opierające się na grze słów: art. – skrót słowa artykuł – oraz art – z angielskiego sztuka, skupiało się na materialnej sferze sztuki, jej percepcji i trywializacji w warunkach masowej konsumpcji dóbr. Narzędziem dokumentacji był w latach 2003 – 2004 analogowy aparat fotograficzny, a jej nośnikiem – naświetlony i wywołany negatyw; ta część materiałów została zarchiwizowana pod tytułem art.szkice. Od roku 2004 artyści zaczęli używać cyfrowych narzędzi rejestracji obrazu. Cyfrowe archiwum zdjęć obejmowało setki plików, które były udostępniane poprzez stronę internetową www.muzeumnarodowe.com (funkcjonującą od 2007 do marca 2012 roku). Ta skrupulatnie skatalogowana i opisana kolekcja znaków wizualnych potraktowanych jako tekst stała się materią szeregu ciekawych intermedialnych realizacji, takich jak obraz art.szkice (akryl na płótnie 150 x 220 cm, 2004), konceptualne wideo art.scroll (DVD, 2005) oraz zapis dźwiękowy art.art audio (2005). Premiera tego dźwiękowego performansu, w którym zaproszony przez artystów nieprofesjonalny wykonawca monotonnym głosem recytował kolejne dopełnienia skrótu art.(art. metalowe, art. pogrzebowe, art. malarskie, art. różne...), odbyła się w formie interwencji w przestrzeni transmisji Radia_Copernicus; Polsko-Niemieckiego projektu artystycznego, nagrodzonego wyróżnieniem specjalnym festiwalu Ars Electronica w 2006 roku i obecnie będącego częścią archiwum dźwiękowego Zentrum für Kunst und Medientechnologie ZKM Karlsruhe.

Następna prezentacja art.art audio, w formie pętli dźwiękowej, odbyła się w ramach wystawy przyjemność przed transakcją (Galeria Entropia, Wrocław, 2006 i BWA Zielona Góra, 2007). Projekt ten był również wynikiem kolekcjonerskiej aktywności grupy. Głównym elementem wystawy była instalacja z tysięcy paragonów, konsekwentnie gromadzonych od 2003 roku, dokumentujących zachowania konsumenckie artystów. Naklejone obok siebie, częściowo wyblakłe dowody kasowe, bilety, rachunki i paragony stworzyły monumentalną powierzchnię pokrytą delikatnym graficznym wzorem. „Autorzy kolejny raz podejmują temat ujarzmienia i władzy. Mniej lub bardziej uświadamiane przyjemności często w niewielkim stopniu mające cokolwiek wspólnego z zaspokajaniem rzeczywistych potrzeb, uwikłane w dyskretną sieć pokus i stymulacji, w momencie transakcji przechodzą ze sfery intymnej biografii pożądań w sferę statystycznej wiedzy oraz władzy nieustannie oliwiącej aparat przymusu konsumpcji. Konsumpcja jako temat gry wirtualnych sił w realizacji Miry i Andrzeja przejawia się jako obraz śladów trans-akcji, jako trans obrazu śladów, jako ślad transakcji obrazów...” – pisała o pracy Alicja Jodko (www.entropia.art.pl). Ciekawą formę niewidzialnej interwencji (Subiektywny Pion # 1, interwencja krytyczna) w przestrzeń muzeum Boczniowicz i Urbański zastosowali podczas montażu swojej „oficjalnej” interaktywnej instalacji dźwiękowej (ps., 2004) na wystawie Palimpsest Muzeum w Pałacu Poznańskich w ramach i Łodź Biennale. Podkładając w tajemnicy jednogroszowe monety pod kilkadziesiąt obiektów muzealnych, artyści z subtelną ironią odnieśli się do tytułu wystawy, której celem była krytyczna rewizja funkcji muzeum poprzez nadpisanie współczesnego tekstu sztuki na zastaną przestrzeń i jej zawartość. To konceptualne i kontekstualne działanie w niewidoczny sposób zaburzyło przestrzenny ład kolekcji, a jednocześnie dosłownie i symbolicznie dowartościowało eksponaty – historyczne obiekty, kiedyś użyteczne i używane, teraz umuzealnione, pozbawione swojej właściwej funkcji i pierwotnego znaczenia.

Agnieszka Kubicka-dzieduszycka