obiekt mobilny: bęben pralki automatycznej,
silnik elektryczny, sterownik elektroniczny,
oświetlenie, 240 x 240 x 12,5 cm
nr inw. DTZSP/954; zakup 2011

Mobilna rzeźba Prawica – lewica – dialog, stworzona przez dwóch członków grupy LUXUS, Stanisława Sielickiego i Pawła Jarodzkiego, po raz pierwszy zaprezentowana została podczas otwarcia Galerii Miejskiej we Wrocławiu w 1991 roku – w ramach wystawy Pokaz wyrobów cukierniczych o przedłużonym okresie trwałości. Praca kształtem przypominająca piętrowy tort wykonana została w całości z rozmaitych ready mades, przedmiotów wymontowanych z maszyn i urządzeń, zestawionych w surrealną kompozycję, na którą składają się m.in. fragmenty lejków, metalowych puszek, bęben pralki automatycznej z doczepionymi łyżkami stołowymi oraz zakupione na targu staroci ołowiane figurki sowieckich żołnierzy (od których pochodzi potoczna nazwa pracy – Tort militarny). Cała konstrukcja obraca się wokół własnej osi na przemian raz w prawo, raz w lewo dzięki zamontowanemu wewnątrz silnikowi. Wbudowane światło prześwieca przez podziurawiony bęben na zewnątrz „tortu”, rzucając refleksy niczym dyskotekowa kula. Ustawione na ruchomej platformie figury żołnierzy zamiast toczyć walkę, stają się uczestnikami osobliwej zabawy. Tym samym alternatywą dla militarnego konfliktu wydaje się dialog między opozycyjnymi siłami politycznej prawicy i lewicy. Pacyfistyczną wymowę pracy (powstałej tuż po upadku muru berlińskiego, wskazującą na możliwe drogi kształtowania porozumienia między grupami politycznymi w atmosferze dobrej zabawy i operującego absurdem humoru) burzy jednak hałas, wydobywający się ze środka maszyny. Dochodzący z wnętrza konstrukcji huk obijających się o siebie metalowych elementów zwiastuje nieuchronną katastrofę, ostateczne zepsucie całego urządzenia, jego eksplozję. Złowrogi warkot i dziury w bębnie, przypominające otwory po kulach z pistoletu, podważają wiarę w jakikolwiek konstruktywny pokojowy dialog między adwersarzami. Przewrotne przesłanie pracy sytuuje ją pośród innych realizacji LUXUS, prezentowanych w ramach Pokazu wyrobów cukierniczych..., takich jak Tort z kurzymi łapkami czy Tort z Neandertalczykami.

Patrycja Sikora