Grupa Luxus - jedna z najważniejszych grup artystycznych w polskiej sztuce lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Jej demokratyczny i zmienny skład tworzyli: Jerzy Kosałka, Marek Czechowski, Paweł Jarodzki, Bożena Grzyb Jarodzka, Ewa Ciepielewska, Stanisław Sielicki, Artur Gołacki, Piotr Gusta, Małgorzata Plata, Szymon Lubiński i Jacek „Ponton” Jankowski. Grupa Luxus powstała na przełomie lat 1980/1981 w PWSSP we Wrocławiu, w pracowni 314. Początkowo była grupą o charakterze towarzyskim; od 1986 roku zaczęła funkcjonować jako zespół redagujący wytwarzany ręcznie art zin „Luxus” (Nieregularny Magazyn Psychoaktywny). Grupa Luxus od momentu powstania wyraźnie zaznaczała swoją odmienność od pozostałych grup artystycznych w Polsce, ignorując etos artysty i patriotycznego zaangażowania, zgłaszając swój akces do treści przyziemnych, kosmopolitycznych i psychodelicznych. Estetyka prac grupy była pankowa, anestetyczna, nawiązująca do haseł DIY (Do It Yourself), zaś ulubioną strategią jej członków było ironiczne oraz subwersywne trawestowanie popularnej ikonosfery. Artyści Luxusu nie podpisywali swoich prac, tworzyli trashowe obiekty, szablony i kolaże, w których manifestowały się wartości grupy i jej ambiwalentna fascynacja kulturą popu. Pierwsze wystawy grupy to Prawdziwy Luxus (Galeria Poniedziałek, Wrocław 1984) i Legendarny luxus po raz pierwszy w Warszawie, (Galeria Pokaz, Warszawa 1985). Grupa uczestniczyła we wpływowych wystawach dekady lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, takich jak: Ekspresja lat 80. (Sopot 1985), Co słychać? (Zakłady Norblina 1987), Epitafium i siedem przestrzeni (Zachęta, 1991). Okres przełomu dziesięcioleci był dla grupy niezwykle płodny. Luksus, fantazmatyczny i niedosiężny w poprzedniej dekadzie, stał się z dnia na dzień przedmiotem czujnie obserwowanej i analizowanej przez członków grupy konsumpcji (wystawy: Luxus tylko dla dziewczynek, Pokaz wyrobów cukierniczych o przedłużonym okresie trwałości). Najintensywniejszy okres działalności Luxusu zamknęły monumentalne wystawy Miłość to nie wszystko (Sopot 1993), Make Love or War (Kraków 1994) i Róża mózgów (Wrocław 1995). Estetyka prac grupy i jej etyczny przekaz silnie oddziaływały na następne pokolenia artystów od nurtu wrocławskiego adbustingu (Laura Pawela, Hanna Kosewicz, Tomasz Bajer) po grupy Azorro i Ładnie.

Anna Mituś