seria szablonów z lat osiemdziesiątych (1986 – 1988),
nr inw. DTZSP/955/1–9; zakup 2011

Miłość zwycięża kiełbasę, 1987
szablon, tektura, 100 × 138 cm
Miłość zwycięża kiełbasę, odbitka szablonu,
papier, 100 × 150 cm

Twoje ciało grobem zwierząt, 1986
szablon, tektura, 40,5 × 30,5 cm
Twoje ciało grobem zwierząt, odbitka szablonu,
papier, 63 × 44 cm

Koprofagiczny materializm mamy w kiełbasie, 1987
szablon, tektura, 33,5 × 70 cm
Koprofagiczny materializm mamy w kiełbasie, odbitka
szablonu, papier, 35 × 70 cm

Red culture, 1986
szablon, tektura, 64 × 53 cm
Red culture, odbitka szablonu, papier, 70 × 50 cm

Soclobotomia, 1986 – 1988
szablon, tektura, 49 × 49 cm
Soclobotomia, odbitka szablonu, papier, 63 × 44 cm

W skład serii prac z lat 1986–1988 Jacka „Pontona” Jankowskiego, znajdującej się w kolekcji Dolnośląskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, wchodzą oryginalne szablony oraz ich autorskie odbitki, w tym dwa plakaty dla Pomarańczowej Alternatywy. Prace charakteryzują się prostą formą, właściwą dla tego rodzaju techniki. Ich treść stanowią ironiczne scenki lub przedstawienia absurdalnych postaci, opatrzone krótkimi sarkastycznymi tekstami. Połączenie tych dwóch warstw, wizualnej i tekstowej, zaowocowało stworzeniem rozpoznawalnych motywów-haseł, które weszły do historii Wrocławia na stałe. Odbitki powstawały szybko – poprzez nakładanie farby wałkiem. Pierwotnie zakładane miejsca istnienia prac to przede wszystkim mury budynków i ulice. Szablony odbijane były także na papierze – służyły wówczas do realizacji plakatów (Wigilia rewolucji październikowej, Rewolucja krasnali). Ich estetyka i semantyka są charakterystyczne dla prac powstających w trakcie działalności grupy LUXUS – oddziałujących przede wszystkim prostym obrazem i skrótem myślowym, nawiązujących wizualnie do realizacji popartowych i komiksowych.

Szablony i plakaty to przede wszystkim strategia komunikacyjna, wykorzystywana w celu manifestacji poglądów autora, kontestująca ówczesną władzę. Traktowała ona ulicę jako formę „otwartej galerii”, a dzieło jako krytyczny komentarz rzeczywistości. Szablony Jacka „Pontona” Jankowskiego to wartościowy i unikatowy artefakt życia społecznego wrocławskiej kontrkultury niespokojnych lat osiemdziesiątych. Realizacje te są pionierskimi przedsięwzięciami sztuki ulicy, która stała się znaczącym zjawiskiem artystycznym w okresie ostatnich dwudziestu lat. Działalność twórcy to w głównej mierze akcje i happeningi przeprowadzane w przestrzeni miejskiej. Szablony stanowią jeden z elementów tych działań – z jednej strony są odrębnym, samodzielnym „bytem” plastycznym, z drugiej zaś rekwizytem artysty-akcjonisty.

Alicja Klimczak-Dobrzaniecka