film 16 mm, transfer na wideo (Beta SP 1992), zdigitalizowany, kolor, bez dźwięku, 29 min 51 s;
produkcja: The University of Chicago Film Studies Center;
nr seryjny EAI: 1/29/2009; nr inw. DTZSP/533; zakup 2008

Fuses – klasyczne kontrowersyjne dzieło filmowej awangardy, pierwsza część Trylogii autobiograficznej (kolejne części to Plumb Line, 1971; oraz Kitch’s Last Meal, 1978), nagrodzone na Festiwalu Filmowym w Cannes (nagroda specjalna jury, 1968) i Yale Film Festival (1992). Określany jako protofeministyczny, zarejestrowany na przestrzeni kilku lat gęsty wizualnie film-kolaż jest autozapisem intymnej celebracji aktu seksualnego, w którym artystka sportretowała siebie i swojego ówczesnego partnera, kompozytora Jamesa Tenney’a. Dosłowność filmowej rejestracji dokonanej w prywatnej domowej przestrzeni została przełamana sposobem kadrowania, montażem i preparacją materialnej substancji taśmy filmowej. Zadrapania, perforacja, kolor, linie, znaki oraz ślady poddawania wywołanej taśmy działaniu wysokiej temperatury i zmiennych warunków atmosferycznych tworzą abstrakcyjną malarską warstwę, na którą nałożone są rejestrowane w różnych porach dnia i roku zdjęcia poruszających się na wietrze gałęzi, kobiety biegającej po plaży, rozedrganej łąki, przypadkowych fragmentów krajobrazu. Schneemann komponuje obraz, stosując zwielokrotnienia i odwrócenia poszczególnych kadrów i całych sekwencji, przepalonych lub niedoświetlonych, nasączonych monochromatyczną kolorystyką lub skontrastowanych. Bardzo bliskie kadry detali, aż do utraty ich rozpoznawalności, przecinane są ujęciami ogólnymi; sylwetki kochanków stają się graficznymi znakami, zespolonymi formami biologicznymi, a intymne części ciała w maksymalnych zbliżeniach zamieniają się w abstrakcyjne wizualne struktury. Para filmowana jest z wielu różnych ustawień kamery: trzymanej w ręce, ustawionej na statywie, zawieszonej pod sufitem – eksploracji seksualności towarzyszy eksperyment z nowym wówczas dla artystki narzędziem zapisu – niewielką kamerą 16 mm firmy Bolex. Film odczytywany bywał jako przejaw rozpasania i narcystycznego ekshibicjonizmu. W istocie jest on podjętą przez artystkę świadomą próbą ustanowienia własnego miejsca w obszarze pomiędzy pornografią a sztuką klasyczną – dziedzinami, w których ciało kobiety podlega męskiej kontroli i fetyszyzacji. Radykalna, bezkompromisowa estetyka Fuses zaproponowała kontrolowane przez kobietę nowe spojrzenie na jej seksualność i cielesność, stając się podstawą dla rozwoju sztuki feministycznej późnych lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Film odtwarzany był przez artystkę w dwóch prędkościach – 24 i 16 klatek na sekundę.

Agnieszka Kubicka-Dzieduszycka